Alkilowanie jest to reakcja łączenia się węglowodorów łańcuchowych parafin lub olefin ze sobą lub z węglowodorami aromatycznymi w obecności katalizatorów, chlorku glinu, kwasu fosforowego, fluorowodoru. Proces ten rozwinął się również w powiązaniu z produkcją benzyn wysokooktanowych. Do celów petrochemicznych podstawowymi reakcjami alkilowania jest produkcja etylobenzenu z benzenu i etylenu, kumenu z benzenu i propylenu oraz dodecylobenzenu z benzenu i tetrameru propylenu.
Etylobenzen jest surowcem do produkcji styrenu, podstawowego półproduktu dla kauczuku butadieno-styrenowego. Poza tym produkty polimeryzacji styrenu, polistyreny są masami plastycznymi, kopolimer styrenu z izo-butylenem jest tworzywem sztucznym odznaczającym się nieprzepuszczalnością wody i dlatego używanym do opakowania, gdzie wymagane jest odcięcie produktu od wilgoci. Również używa się go w przemyśle elektroizolacyjnym. Styren otrzymuje się przez odwodor- nienie etylobenzenu przy użyciu katalizatora i przegrzanej pary wodnej w temperaturze około 600°C.
Kumen w latach wojny używano jako dodatek do benzyn lotniczych w celu podwyższenia ich liczby oktanowej. Po wojnie kumen przerabiać zaczęto na fenol i aceton. Proces ten stał się źródłem najtańszego fenolu i acetonu.
Alkilowanie benzenu propylenem dla otrzymania kumenu odbywa się w instalacjach analogicznych do tych, w których w czasie wojny pro- dukowano benzyny wysokooktanowe z gazów krakingowych metodą katalitycznej polimeryzacji. Kumen przerabia się w dalszych fazach produkcji na fenol i aceton. Rysunek 14 przedstawia fabrykę fenolu. Produkt alkilowania benzenu, tetramerem propylenu, dodecylobenzen, jest półproduktem do fabrykacji najlepszych syntetycznych środków piorących, tzw. alkiloarylosulfonianów (a.a.s. marlon). Produkt ten ze względu na barwę i zapach, a również niską cenę przewyższa arylosulfoniany (produkty sulfonowania chlorowanych węglowodorów parafinowych) i znajduje powszechne zastosowanie.
Leave a reply