Zjawiska pogody – choć często dają efektowne objawy elektryczne, jak błyskawice, czy optyczne, jak tęcza – spowodowane są przede wszystkim przemianami, jakich w atmosferze ziemskiej i na powierzchni Ziemi doznaje promienista energia Słońca, zmieniająca się w ciepło, w energię ruchu wiatru, energię przemian fazowych wody itp., ażeby w końcu, w postaci promieniowania cieplnego Ziemi, odejść w przestrzeń kosmiczną. Toteż z różnych działów fizyki atmosfery najściślejszy związek z meteorologią ma termodynamika i mechanika atmosfery.
Z termodynamicznego punktu widzenia atmosferę ziemską podzielić można na szereg warstw. Najniższa z nich, tzw. troposfera, rozciąga się od powierzchni Ziemi do wysokości 8 km (nad biegunem) – 18 km (nad równikiem). Charakteryzuje się ona niemal stałym spadkiem temperatury wynoszącym średnio około 6°C na kilometr: w niej rozgrywa się większość zjawisk meteorologicznych i ona jest przede wszystkim przedmiotem zainteresowań meteorologów. Badania prowadzone w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wykazały jednak, że na przebieg zjawisk pogody w troposferze istotny wpływ wywiera stan tzw. stratosfery, tj. warstwy rozciągającej się nad troposferą do wysokości 40-50 km i charakteryzującą się mniej więcej stałą lub lekko rosnącą wraz ze wzrostem wysokości temperaturą. Wpływ wyższych warstw atmosfery na pogodę, choć bardzo prawdopodobny, nie jest jednak jeszcze definitywnie stwierdzony w sposób niewątpliwy, ani też zbadany. Badania w tym kierunku są bardzo kosztowne i tylko największe potęgi państwowe w dziedzinie badań rakietowych mogą sobie na nie pozwolić.
Leave a reply