BADANIA EGZOSFERY METODĄ ECH RADIOWYCH

Badanie zewnętrznej jonosfery, czyli tzw. egzosfery, rozciągającej się powyżej 1000 km aż do kilku promieni ziemskich, jest obecnie przedmiotem usilnych badań w wielu krajach. Na ogół w tym celu stosuje się rakiety i sputniki, na co nie stać nas w warunkach polskich. Nowe możliwości w tym zakresie pojawiły się w czasie I Polskiej Wyprawy na Antarktydę: przy zapisie radiowych sygnałów czasu, potrzebnych do pomiarów grawimetrycznych, stwierdzono występowanie szeregu różnych rodzajów ech. Pośród nich były typowe echa dookoła Ziemi o długości 0,14 sek, ale również i inne echa nietypowe o długościach rzędu 0,1 sek, 0,2 sek, 0,4 sek i inne. Ciekawym spostrzeżeniem było skonstatowanie, że w wielu przypadkach echa mają charakter sygnałów narastających, co wydaje się wskazywać na występowanie w jonosferze procesów wzmacniania. Zjawiska te pojawiały się zarówno na falach krótkich, jak i na falach długich.

Ponieważ obserwacje na Antarktydzie trwały zaledwie 9 dni, zweryfikowano powyższe obserwacje w kraju w Ośrodku Badawczym Sprzętu Łączności w Zegrzu. Do tego celu zastosowano szybkobieżny rejestrator oraz specjalny wzmacniacz z ujemnym sprzężeniem zwrotnym mechaniczno-elektrycznym, co pozwalało na równoczesne dokonanie zapisu zarówno sygnałów silnych, jak i słabych w granicach dynamiki około 30 db (decybeli). Fotografię aparatury pomiarowej widzimy na rysunku 1. Obiektem obserwacji była główmie niemiecka radiostacja Nauen, nadająca sygnały czasu na częstotliwości 4525 kc/sek. Próbki otrzymanych wyników przedstawiają rysunki 2, 3, 4. Widać na nich echa radiowe o różnej długości. Zakładając, że sygnały radiowe rozchodzą się z prędkością bliską prędkości światła oraz że w egzosferze są one kanalizowane na podobieństwo prowadnic falowych przez zagęszczania i rozrzedzania plazmy, można otrzymać w przybliżeniu kontury tych zagęszczeń.

Leave a reply

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>