Niszczące działanie ultradźwięków na mikroorganizmy daje możność stosowania ich do sterylizacji wody, mleka oraz innych przetworów żywnościowych. Ciekawe są również próby wykorzystania ultradźwięków dla wydzielenia z mikroorganizmów wielu ważnych substancji biologicznych: toksyn, fermentów itp. Metoda ta posiada tę zaletę, że dzięki krótkiemu czasowi koniecznemu do zniszczenia komórki, zawartość jej nie ulega żadnym zmianom chemicznym i w nie zmienionej postaci przechodzi do otaczającego środka. Uzyskane rezultaty wskazują na to, że metody ultradźwiękowe znajdą w najbliższym czasie szersze zastosowanie we wspomnianej dziedzinie.
Interesujące wyniki uzyskano również w doświadczeniach, których procesowi nadźwiękowiania poddawano nasiona roślin. W przypadku małych natężeń zaobserwowano tutaj także pozytywne działanie ultradźwięków, przejawiające się np. w przyspieszeniu kiełkowania nasion, a także w zwiększeniu wzrostu roślin.
W przeciwieństwie do mikroorganizmów, działanie ultradźwięków w przypadku bardziej złożonych form, a szczególnie niższych zwierząt, jest znacznie więcej skomplikowane. Niemniej jednak, podobnie jak tam, małe natężenia wpływają na ogół dodatnio na przebieg procesów fizjologicznych, podczas gdy natężenia większe posiadają już wyraźnie szkodliwy charakter i doprowadzić mogą do uszkodzeń, a nawet śmierci organizmu.
Biologiczne działanie ultradźwięków od kilkunastu już lat wykorzystane zostało szeroko w leczeniu wielu schorzeń i dziś stanowi już obszerną dziedzinę wiedzy medycznej — terapii ultradźwiękowej. Dla zastosowań tych opracowane zostały specjalne typy generatorów, zwykle na wyższe częstości (800 do 1000 kHz) pozwalające na przekazywanie energii drgań w dowolne partie ludzkiego organizmu, najczęściej przez bezpośredni docisk odpowiedniej głowicy nadawczej (rys. 27). Jedną z głów- nych trudności związanych z zastosowaniem ultradźwięków w medycynie jest niedostatecznie jeszcze opracowana metoda ich dozowania.
We wszystkich tych metodach fizjologiczne działanie ultradźwięków, jak wykazały badania, związane jest z wpływem zmiennego ciśnienia, efektem cieplnym (ogrzewanie wewnątrz tkanki) oraz szeregiem fizykochemicznych procesów, których przyczyny nie zostały jeszcze do tej pory całkowicie wyjaśnione.
Leave a reply